Nazwa wsi Mistów przybierała na przestrzeni wieków różne formy. W wieku XV zapisywano ją w dokumentach jako Miestowe (po łacinie Mschowe), a w XVII - w księgach metrykalnych parafii Mińsk (dziś Mińsk Mazowiecki) - Miestowe i Mistowo. W wieku XVIII była Miestowem i Nistowem, by w wieku XIX osiągnąć formę Mistow i ostateczną, dzisiejszą, Mistów.

    Rodzinne gniazdo rodziny Wójcickich jest prawdopodobnie tak stare, jak samo miasto Mińsk z którym Mistów był przez stulecia związany i koło którego leży.

    O Mińsku wiemy, że istniał przed rokiem 1421. Był wówczas wsią o nazwie Mieńsko (Mensko), leżącą w pobliżu gościńca z Czerska do Liwa. Przestał nią być we wspomnianym roku 1421, kiedy książę mazowiecki Janusz Starszy nadał (29 maja) właścicielowi Mieńska, rycerzowi Januszowi z Gościańczyc, przywilej na utworzenie w Mieńsku prywatnego ośrodka miejskiego na prawie chełmińskim.

    Tereny w okolicach obecnego Mińska i Mistowa na pograniczu Ziemi Liwskiej i Ziemi Czerskiej były jeszcze w owym czasie słabo zaludnione, osadnictwo skupiało się bowiem głównie nad rzeczkami i większymi strumieniami. Więcej tu było łąk umożliwiających rozwój ówczesnej, dość prymitywnej hodowli, łatwiejszy też karczunek pól i żyźniejsze grunty, zwłaszcza na czarnoziemach bagiennych.

    I właśnie nad rzeką, na północnych krańcach Ziemi Czerskiej, w widłach dwóch strug dających początek Czarnej, niedaleko źródeł dwóch innych, dużych rzek w tym rejonie – Srebrnej i Długiej, postanowili pozostać pierwsi osadnicy okolic dzisiejszego Mistowa. Kiedy tu osiedli – nie wiemy. Należy jednak przypuszczać, że tereny te były bardzo atrakcyjne i że pierwsi osadnicy znaleźli tu swoje miejsce na ziemi, a właściwie swoje mesto czy miesto.

    Od starosłowiańskiego słowa mesto pochodzi dzisiejsze słowo miasto. Mistów wprawdzie miastem nie został, ale musiał być dogodnym miejscem dla pierwszych osadników. Można zatem przypuszczać, w jednej z wersji, że prawie 600 lat temu osadę nazwano po prostu “miejsce”. Od wyrazu mesto niedaleka przecież droga do miesto a stąd do Miestowego i Mistowa.

    Można też założyć, w drugiej z wersji, iż Mistów był osadą położoną niedaleko, nowego wówczas (w roku 1421) miasta Mińska, a ponieważ był od niego zależny - dostał nazwę Miestowe, czyli miastowe. Dziś nie używamy już tej formy, ponieważ jest ona niepoprawna i ma zgodną ze słownikami formę zastępczą – miejskie. W roku 1861 używano jednak jeszcze tej formy i “miastowe” znaczyło tyle co “ do miasta należące”.

    Obie opisane tu wersje wydają się równie prawdopodobne. Niezależnie jednak którą z nich uznamy za lepszą - dzisiejszą nazwę wsi będziemy wyprowadzać, pośrednio czy też bezpośrednio, od wyrazu miejsce, które według słownika z 1902 roku brzmiało także miejstce, miestce, miesce, mieśce, mieśćce, a według słownika z roku 1936 - miestce, mieśćce, mieśce i miesce.

    Dzisiejszy Mistów istniał dowodnie już w 1471 roku, kiedy to synowie Janusza z Gościańczyc dzielili między siebie majątek. Mińsk z sąsiednią wsią Miestowe (a w niej młynem i sadzawką) otrzymał wówczas Jakub, senior i najbardziej wpływowa osoba w rodzie, dając początek rodzinie Mińskich. Rudno Wielkie i Małe dostał Alexy, dając początek rodzinie Rudzińskich, Zamienie wziął Jan dając początek rodzinie Zamieńskich.

    Kasztelan warszawski Jakub Miński po podziale majątku dość intensywnie zaczął kolonizować puszczańskie rubieże. W roku 1476 w dokumencie księcia Konrada Mazowieckiego zwalniającym niektóre dobra powiatu liwskiego i czerskiego od służebności stawiania i naprawiania zamków i warowni, oprócz Mińska i Miestowego (łac. Mschowe) był już właścicielem założonego przez siebie Jakubowa, Łazisk, Szczytna, Przetoki i Czajczynej Łąki.

    W roku 1530 zachodnią część miasta wraz ze wsiami Miestowe, Dłuska, Brzozowica, Jesionka, Jakubowo, Moczydło i Szczytnik kupił kasztelan sandomierski Mikołaj Wolski. Utworzył on także w swojej części Mińska, w roku 1539, nowe miasto - Sendomierz.

    W roku 1576 Mistowe (zapisane jako Nistowe) znajdowało się w powiecie czerskim i należało do parafii mińskiej wraz ze wsiami: Kendziorak, Debe, Wola Debska (Kobiernia), Jasionka, Dluska, Dluga Okon, Zamienie, Kluk, Podrudzie, Niedzialka, Stojadla, Chrosla, Barcząca, Wiczieiow, Janow, Osiny, Mikanow, Ilowiec, Targowka, Andrzeinik (Jedrzeynik), Cziganka, Brzoza (Brzuze), Gamradka, Ladzino, Arynow, Dobrowola, Zalesie, Lubomin, Chroszczowka, Goździowka. Na terenie powiatu czerskiego mieszkało wówczas 96 zagrodników i komorników z rolą i 394 bezrolnych. 5 wsi i 1 miasto w tym powiecie należało do biskupa poznańskiego – w sumie 63 łany. Mistów był w parafii mińskiej wsią największą – miał 40 łanów. Druga co do wielkości Cziganka miała 37 1 łanu, a trzecie, Brzoze (Brzuze) – 32 łany. Najmniejszy był Mikanow – 1 łan.

    W 1585 roku Wolscy sprzedali swoje dobra wojewodzie łęczyckiemu i podkanclerzemu koronnemu, Stanisławowi Mińskiemu, który pragnął połączyć w jednych rękach rozdzielone rodzinne dobra. Trudności finansowe zmusiły go jednak wkrótce do odsprzedania części miasta odkupionej od Wolskich podskarbiemu wielkiemu litewskiemu, Janowi Hlebowiczowi. W 1596 wyzbył się Stanisław Miński także drugiej części Mińska, którą wraz ze wsiami Kędzierak, Czarna Wólka, Łaziska, Rądza, Roztoka, Rudno, Oleksino, Podgorzyno i Kazubówka, kupił Paweł Marcin Leśnowolski .

    Część miasta ze wsią Mistów i kilkoma innymi wsiami Hlebowiczowie mieli zaledwie do 1602 roku. Syn Jana Hlebowicza, Mikołaj przekazał wówczas swe dobra w zastaw, a 1609 roku sprzedał je Stanisławowi Warszyckiemu, wojewodzie podlaskiemu. Mistów składał się wówczas wraz ze wsią Targówka i Kędzierak na wyposażenie kościoła w Mińsku. Warszyccy zarządzali tymi dobrami przez kolejne sto lat. Na początku XVIII wieku bowiem sprzedali je kasztelanowi wileńskiemu (późniejszemu hetmanowi wielkiemu litewskiemu), Ludwikowi Konstantemu Pociejowi.

    Córka Pocieja, Emercjanna, wyszła za Franciszka Borzęckiego i tym samym część Mińska wraz z interesującymi nas wsiami, wśród których był Mistów, trafiła w ręce Borzęckich.

    Borzęccy musieli jednak w drugiej połowie XVIII wieku sprzedać wieś Mistowe. Według pochodzącego z lat 1783-84 Regestru Diecezjów Franciszka Czajkowskiego właścicielem Mistowa w tych latach nie byli już bowiem Borzęccy, a podkomorzy o nazwisku Pniewski. (prawdopodobnie w jego imieniu zarządzał majątkiem Mistów wspominany w latach 1779 - 1783 w księgach metrykalnych parafii Jakubów - administrator Mistowa - szlachetny Jan Sołtyczyński [Sołtysieński ew. Sołtiszewski ] ). Pniewski musiał jednak szybko sprzedać Mistów (prawdopodobnie przed rokiem 1787 - bo w tym roku majątek ma już innego zarządcę - szlachetnego Stanisława Wyszomierskiego), a to dlatego, że Konstanty Łęski kupujący wieś 18 lutego 1790 nabył ją już nie od Pniewskiego, a od niejakiego Andrzeja Rafałowicza. Zapłacił za dobra Mistów 70 tysięcy złotych polskich. W imieniu Łęskiego dobrami Mistów zarządzał prawdopodobnie szlachetny Antoni Wolski (do roku 1793, bo w 1794 był już zarządcą w Łaziskach).

    Dobra były wówczas obciążone różnego rodzaju zobowiązaniami.

    W 1802 roku dziesięcina na rzecz kościoła w Mińsku została zamieniona na zbożową. Była płacona co roku. W roku 1820 wynosiła: “29 korcy i 23 i 1/4 garca żyta z folwarku oraz 34 korce, 21 garniec i 1 kwartę żyta od włościan”. Była to dziesięcina dla kapłana mińskiego nałożona 4 III 1820 przez Komisję Rządową Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

    Administracyjnie po III rozbiorze Mistów trafił pod panowanie austriackie. Leżał w jednym z 12 okręgów - okręgu Wiązowna. Po 1803 roku Austriacy utworzyli w miejsce okręgów sześć cyrkułów – Mistów trafił do cyrkułu siedleckiego.

    Od roku 1809 Mistów leżał w Księstwie Warszawskim utworzonym przez Napoleona I na mocy traktatów pokojowych francusko – pruskich i francusko – rosyjskich, zawartych w lipcu 1807 roku w Tylży, po zwycięstwie Francji nad Prusami.

    W roku 1815 Księstwo zostało zlikwidowane po klęsce Napoleona w wyprawie na Moskwę. Podczas Kongresu Wiedeńskiego, w którym brali udział władcy i ministrowie spraw zagranicznych 16 państw walczących z Napoleonem, zostało utworzone Królestwo Polskie połączone z Rosją unią personalną.

    Po roku 1815 leżał zatem Mistów w Królestwie Polskim.

    W 1820 utworzona została księga hipoteczna dla Mistowa. Założył ją Konstanty Łęski. Pierwszy wpis nosi datę 9 czerwca 1820.

    W 1827 roku wieś Mistów miała 35 domów w których mieszkały 322 osoby i znajdowała się w województwie mazowieckim, obwodzie stanisławowskim, powiecie siennickim, parafii mińskiej. Była własnością prywatną.

    Po śmierci Łęskiego na mocy jego testamentu (z 12 czerwca 1824), a potem testamentu jego córki, Ludwiki z Łęskich Aksamitowskiej (z 1830), dobra Mistów odziedziczyły dzieci Ludwiki : Konstanty, Józef, Cecylia i Ludwik Aksamitowscy w 1832 roku.

    W tym samym roku swych praw zrzekli się Cecylia i Józef.

    Jedynymi właścicielami zostali Konstanty i Ludwik. W roku 1832 zapisali w księdze hipotecznej, że byli właścicielami dóbr Mistów po połowie, bez wyszczególnienia co któremu się należy.

    23 września 1833 roku Mistów i okoliczne dobra kupili od Konstantego i Ludwika Aksamitowskich - Bartłomiej i Ludwika z Darowskich, hrabiowie Lanckorońscy. Zapłacili za nie 137 tysięcy złotych polskich. Bartłomiej był pułkownikiem byłych wojsk polskich. Mieszkał z żoną w Warszawie pod numerem 1272.

    Za Mistów płacili z własnego majątku Ludwiki. Pieniądze pochodziły ze sprzedaży jej majątku Pilaszkowice w obwodzie krasnostawskim, województwa lubelskiego. Lanckoroński zrobił o tym wówczas zapis, by sukcesorzy wiedzieli, na co został przeznaczony majątek ich matki. Zapis ten nie miał mocy prawnej - o czym orzekł Trybunał Cywilny Województwa Mazowieckiego 4 V 1835 roku.

    Lanckorońscy kupili dobra Mistów wraz z przyległościami Bakuły czyli Bakałowizną, które bracia Aksamitowscy kupili 21 października 1821 roku od właściciela dóbr Czarna - Rafała Cichockiego.

    Hrabiowie, kupując dobra Mistów, stali się też właścicielami “wszelkich zabudowań, wszelkiego zboża, warzywa, siana, barci w lesie i inwentarza”.

    Lackorońscy kupili:

  1. “z koni: klacz młodą gniadą, konia bułanego, klacz dereszowatą, kobyłkę małą gniadą, ogiera karego, klacz karą ze źrebięciem, klacz starą kusą kasztanowatą, konika barankiem zwanego, konia młodego kasztanowatego i klacz kasztanowatą.
  2. z bydła: buhaja starszego, buhaja młodego małego, krów osiem, jałószek dwie, cieląt sześć tegorocznych.
  3. z gromady: gryków starych sztuk 12, macior starych sztuk 214, trykoni młodych - 4, maciorek cył(t)ówek - 50, skopków cył(t)aków 54, owieczek carliczek - 59.
  4. z trzody: maciorę od prosiąt, świnkę z trzema prosiętami, wieprzków rocznych 2, kurnoza roczniaka i prosiaków półrocznych 5.
  5. z porządku gospodarskiego: wozów sześć okutych nieszybowanych, chomąt fornalskich 9, z postronkami, lejcami i półszorkami, półszkorków 2, młynek od młynkowania zboża i mielenia, ławę z rzezakiem, fasy do wełny, magel jeden, oprócz tego narzędzia ogrodnicze, kowalskie oraz bartnickie z linami”.

    Sprzedający Aksamitowscy zobowiązali się “oddać zboże ozime i jarzyme, siano oraz warzywa jakie z dniem objęcia posesji znajdowały się na gruncie”.

    Nabywający stali się właścicielami “24 par wołów, które jako załoga znajdowały się u włościan miejscowych”.

    Lanckorońscy nie chcieli od Aksamitowskich pieniędzy “jakie do 1 grudnia zapłacił im za dzierżawę “ propinacyi” Żyd”. Przejęli za to długi jakie u Aksamitowskich mięli “włościanie i czynszownicy z zaległych czynszów i osepów”.

    Aksamitowscy do Jana Chrzciciela 1834 mogli “mieszkać jeszcze w dworze w dwóch oficynach w podwórzu, z jedną kuchnią oraz stajnią dla 7 koni, z wozownią, składem siana tudzież chlewem”. Na zimę Lanckorońscy przyjęli także ich dwie krowy.

    Aksamitowscy musieli pokazać także granice dóbr, “żeby Lanckorońscy nie wchodzili w spory z sąsiednimi dziedzicami”. Musieli także “oddać kontrakty z czynszownikami w obecności włościan mieszkających w dobrach”.

    Kontrakty zawarte z kolonistami, czynszownikami i rzemieślnikami a mianowicie z młynarzem, kowalem, szewcem, krawcem, i tym podobnymi - kupujący zobowiązali się “dotrzymać do czasu temiż kontraktami zakreślonego”.

    W roku 1837 znów zmieniła się przynależność administracyjna Mistowa. Po upadku powstania listopadowego, w roku 1837, wieś trafiła do nowoutworzonej (w granicach byłego województwa) guberni mazowieckiej, która w roku 1845 została przemianowana na warszawską.

    W roku 1843 na Mapie Topograficznej Królestwa Polskiego Mistów oznaczony był jako folwark położony pośród mazowieckiej puszczy; pola uprawne ciągnęły się w kierunku Borku, Niedziałki i Czarnej, pozostałe tereny oznaczono jako zalesione.

    W roku 1845 umarł hrabia Bartłomiej Lanckoroński. 8 lat później - jego małżonka, Ludwika.

    29 listopada 1853 dobra przeszły jako spadek na Izabelę z Lanckorońskich Walewską, jedyną córkę Lanckorońskich i wyłączną sukcesorkę. Izabela była żoną Aleksandra Walewskiego, właściciela dóbr Zglinna w powiecie rawskim.

    16 czerwca 1855 Walewscy dali Mistów i okolice w dzierżawę do 1867 roku Józefowi Kaplińskiemu - posesorowi dóbr Karnice w okręgu rawskim.

    Dzierżawa wynosiła za pierwsze 6 lat “po złotych 13 tysięcy czyli po 1950 rubli srebrnych, a za drugie lat 6 po złotych 13 tysięcy pięćset czyli rubli srebrnych 2025”.

    Oprócz czynszu Kapliński musiał opłacać składki i podatki. Zobowiązał się także “dostarczać do gajowego w lesie mistowskim Brzezińskiego po 12 korcy żyta i po 8 korcy jęczmienia na rok”. Miał też “obsadzić dziką drzewiną wszystkie drogi w odległości 5 prętów jedno drzewo od drugiego”. Ogród owocowy dzierżawca “przyrzekł powiększyć a przynajmniej drzewa w ilości dotychczasowej utrzymać. Także mosty dzierżawca w należytym porządku zobowiązał się zachować. Dzierżawca przyjął też na siebie dziesięcinę która wraz z podatkiem gruntowym i innymi opłatami wynosiła ok. 300 rubli srebrem na rok”.

    “Gdyby oczynszowania dóbr nastąpiły, dzierżawca miał poprzestać na czynszu jaki w miejsce pańszczyzny byłby ustanowiony, bez możności roszczenia z tego tytułu pretensji do dziedziców.

    Gdyby było gradobicie, powszechny nieurodzaj, czy przypadkowe zniszczenie budowli - dzierżawca na siebie miał przyjąć odpowiedzialność.

    Miał też utrzymać w dobrym stanie budynki dworskie i włościańskie a ludziom miejscowym pozwolić latem w miejscach oznaczonych w dnie sobotnie bez siekiery drzewo zbierać”.

    “Dzierżawca zobowiązał się także “gajowych, przynajmniej raz na tydzień kontrolować, a włościan nie przeciążać i opiekować się temiż i im zgoła gospodarować jak dobry ojciec familii”.    

    “Dom i ogród w którym mieszkał stary karbowy wraz z dwoma morgami w polu na majątek tegoż aż do śmierci miały pozostać a po śmierci przejść na użytek dzierżawcy”.

    Barcie w polu i w lesie pozostały własnością dotychczasowych dziedziców.

    Kapliński dzierżawił Mistów od Walewskich niespełna 3 lata.

    3 lutego 1858 za 285 tysięcy złotych polskich (42 tysiące rubli srebrnych) dobra te kupił od Walewskich Marceli Werner zamieszkały w Warszawie pod numerem 639.

    Dobra Mistów miały wówczas szacunkowo “80 włók nowopolskich w przestrzeni. Ze sprzedaży wyłączone zostały wszelkie inwentarze żywe i martwe oraz ruchomości i sprzęty domowe i gospodarskie które własnością sprzedających pozostały”.

    Dotychczasowy dzierżawca miał pozostać do czasu wygaśnięcia kontraktu.

    3  lutego Kapliński odstąpił jednak od dzierżawy. Zobowiązał się wynieść do 24 VI 1858.

    Kapliński (na co zezwolił Walewski ) mógł “zatrzymać (bez wynagrodzenia) cały inwentarz żywy udzielony przez Walewskiego włościanom”.

    W 1862 Marceli Werner erygował w obrębie dóbr Mistów nowy folwark, Anielin. Nazwał go, pewnie na cześć żony, którą była Aniela z Mierzwińskich, córka Stanisława i Ksawery z Czajkowskich.

    26 maja 1860 Marceli Werner sprzedał Anielin Romualdowi Jarkiewiczowi (“w dobrach w okręgu szydłowieckim osiadłemu”) za 10 tysięcy rubli srebrem. Folwark ten wraz z kolonią wydzielony i zmierzony w roku 1859 miał “włók 15 morgów 21 i prętów 26 na miarę nowopolską”.

    25 stycznia 1861 Mistów i okolice (ale bez Anielina) kupił od Marcelego Wernera Aleksander Brujewicz z Uścieńca w powiecie garwolińskim, za “39 tysięcy rubli srebrem”.

    20 września 1861 Brujewicz sprzedał “3 włoki miary nowopolskiej lasu” Jankielowi Tenenbaumowi (kupcowi z Mińska). Dostał za to 3825 rubli srebrem. Sprzedany teren graniczył z jednej strony z dobrami Czarna i polami dworskimi, z drugiej z gruntami włościańskimi wsi Mistów i kolonią projektowaną Marcelin.

    27 września 1862 Romuald Jarkiewicz sprzedał folwark Anielin “za 12 tysięcy rubli srebrem” Kazimierzowi Żelazowskiemu i Janowi i Marcjannie małżonkom Żelazowskim (właścicielom dóbr Żelazów w powiecie węgrowskim) oraz Janowi Komorowskiemu (właścicielowi dóbr Komory w powiecie węgrowskim).

    Nowi właściciele mieli odpowiednio: Żelazowscy - 7/16, Żelazowski - 7/16, Komorowski - 2/16.

    23 grudnia 1862 Aleksander Brujewicz sprzedał Mistów za 70,5 tysiąca rubli srebrem Izabeli z Lewińskich, zamężnej kiedyś z Krystianem Kadlerem, a wówczas żonie Edwarda Czarnowskiego, urzędnika senatu.

    Wszelkie dochody i korzyści z Mistowa stały się własnością Czarnowskiej.

    Brujewicz pozostawił “na gruncie całą służbę i miał im do końca roku wypłacać pensje”.

    W roku 1863 - Anielin miał już swoją księgę hipoteczną niezależnie od Mistowa.

    W 1865 Mistów został wystawiony na sprzedaż.

    27 czerwca 1866 kupił go od Izabeli z Lewińskich Czarnowskiej August Wiediger.

    Zmienił się właścicieli - zmieniła się także, po raz kolejny, przynależność administracyjna Mistowa. Po powstaniu styczniowym rząd rosyjski dążył do zlikwidowania resztek autonomii Królestwa Polskiego. W roku 1866 podzielono je na 10 guberni i 85 powiatów. Mistów trafił do powiatu Mińskiego, a od 1868 (po zmianie nazwy miasta na Nowomińsk) do nowomińskiego. Taki podział utrzymał się do pierwszej wojny światowej.

    August Wiediger był właścicielem Mistowa niespełna trzy miesiące. 26 września 1866 sprzedał go Perle z Silberzahnów, żonie Icyka Aszkanajzera.

    7 grudnia 1867 w wyniku przymusowego wywłaszczenia na licytacji kupił Mistów za 15 tysięcy 185 rubli srebrem Henryk hr. Skarbek, właściciel dóbr Wyczółki w powiecie warszawskim.

    12 listopada 1868 roku w drodze licytacji kolonię czynszową Katarzynów “wchodzącą w skład dóbr Mistów, a nie przypadającą pod uwłaszczenie”, kupił od hr. Skarbka Jan Królak. Katarzynów miał wówczas 30 mórg nowopolskich.

    W 1871 dobra Mistów znów zostały wystawione na sprzedaż i w drodze przymusowego wywłaszczenia nabył je 18 czerwca Albin Kulesza za 13 tysięcy i 10 rubli.

    22 lutego 1872 za “14 tysiźcy 829 rubli kopiejek 76 i 1” kupili Mistów i okoliczne dobra Józef i Julia z Kuleszów Pajewscy . (Taką decyzję podjęła po śmierci Albina Kuleszy rada familijna w imieniu jego małoletnich dzieci: Józefa Czesławy i Konstancji).

    Włościanom wsi Mistów przyznane zostały wówczas, na podstawie dokumentu z 1867 roku, następujące służebności: “wszystkie osady należące do pierwszego oddziału wsi, miały prawo od listopada do marca zbierać susz na opał co tydzień, po dwie fury, wychodząc do lasu bez siekiery. Każda z osad od numeru 1 do 25 miała prawo paść na ugorach dworskich i lasach na przestrzeni około 5 włók parę wołów i następującą ilość bydła rogatego: osada nr 1 – sztukę, nr 2,3,4 – po 1 sztuce, nr 5 – sztuk 4, nr 8,6,22 – po 3 sztuki, nr 18 - sztuk 6, nr 7,9,13 i 25 – po 4 sztuki, nr 10, 16, 17,27 – po 2 sztuki, nr 11,12,14,19,20,23,24 – po 1 sztuce. Ogółem z powyższych 25 osad chłopi paść mogli 55 sztuk bydła rogatego i 50 sztuk wołów. Osady od numeru 26 do 39 mogły wypasać po 1 sztuce bydła rogatego, nr 40,41,44 – po 2 sztuki, nr 42,43,45,54 – po 1 sztuce, nr 55 – sztuk 5. O wypasie wołów dla osad od nr 25 do 55 dokument nie wspomina. Osady nr 1,2,5,27,40,50,52,54,56 miały prawo otrzymywać budulec na poprawę budowli w miarę potrzeby. Osady nr 27,45,50,52,54,56 mogły zbierać i wywozić z lasu właściciela leżaninę na opał po 1 furze tygodniowo na każdą izbę, wjeżdżając do lasu w dzień gajowy bez siekiery”.

    Pochodzący z roku 1880 Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego podaje, iż folwark mistowski składał się ze wsi Mistów, Anielin, Katarzynów, Poręba i Marcelin. Zajmował teren 726 mórg. Grunty orne i ogrody zajmowały 320 mórg, łąki 55 mórg, las 334 morgi. Powierzchnia nieużytków i placów wynosiła 17 mórg. Budynków z drzewa było w folwarku 19 a murowany tylko 1.

    Ze słownika wynika, iż niecałe z wymienionych wsi wchodziły w skład folwarku. Folwark miał mieć bowiem w całości 726 mórg gruntu a tymczasem sam tylko Mistów, jako wieś, zajmował w roku 1880 - 681 mórg i miał 56 osad, a pozostałe wsie odpowiednio: Anielin – mórg 126 i 5 osad, Katarzynów mórg 255 i 17 osad, Poręba – mórg 85 osad 4, Marcelin – mórg 110 i 7 osad. Należy przypuszczać, iż folwark mistowski został przed rokiem 1880 rozparcelowany (jak inne folwarki w latach 70-ych i 80-ych XIX wieku) i w rękach dziedzica pozostało 726 mórg leżących na terenie 5 wsi, a reszta ziemi na początku lat 80-ych XIX w znajdowała się już w rękach okolicznych gospodarzy.

    Z księgi hipotecznej wynika, że 23 maja 1890 dobra Mistów były własnością Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, które kupiło je w drodze licytacji. Poprzedni właściciel Rudolf Nejman (nie wiadomo jak i kiedy wchodzący w posiadanie Mistowa) prawdopodobnie zadłużył majątek, bo Towarzystwo Kredytowe Ziemskie kupiło go z “długami, obciążeniami, ostrzeżeniami i zastrzeżeniami”.

    28 kwietnia 1893 dobra Mistów kupiły od Towarzystwa “za sumę rubli 13.930 kop 55” Leontyna Pajewska i Leokadia Pajewska - córki Józefa Pajewskiego.

    W roku 1901 w Przewodniku po Królestwie Polskiem Mistów opisany był jako wieś i folwark w guberni warszawskiej. Leżał wówczas w powiecie nowomińskim, gminie Jakubów, okręgu sądowym Stanisławów i był oddalony od nowomińska o 6 wiorst.

    Siostry Pajewskie - Leontyna Frantowska i Leokadia Piekałkiewiczowa były właścicielkami Mistowa w roku 1914. Jako o właścicielkach wspomina o nich także dokument z 1923 roku w księdze hipotecznej.

    W 1909 roku została założona w Mistowie szkoła. W pierwszym roku istnienia mieściła się w prywatnym domu Jana Witkowskiego, a w roku 1910 została przeniesiona do domu Piotra Wójcickiego, gdzie działa do roku 1916. W tym bowiem roku Piotr Wójcicki poddał pomysł utworzenia szkoły z prawdziwego zdarzenia. Grunt na którym miała stanąć szkoła przekazały nieodpłatnie właścicielki folwarku. Duży, drewniany dom, w którym mieścić się miała placówka oświatowa, został zakupiony ze składek mieszkańców w miejscowości Urle, tam też mieszkańcy rozbierali go na części, przewieźli wozami do Mistowa i zestawili w miejscu, w którym szkoła stoi do dziś.

    W czasie I Wojny Światowej Mistów znajdował się pod okupacją niemiecką. W roku 1916 zmieniono nazwę miasta powiatowego w związku z czym znalazł się Mistów w powiecie Mińsk Mazowiecki. W powiecie tym znajdował się Mistów do roku 1975. W roku tym zlikwidowano bowiem powiat i Mińsk Mazowiecki wraz z Mistowem przyłączono do województwa siedleckiego.

    Po reformie 1999 przywrócono powiaty. Mistów znalazł się ponownie w powiecie Mińsk Mazowiecki, gminie Jakubów, województwa mazowieckiego.

Tu - na www.wojciccy.net - znajdziesz historię Mistowa rozszerzoną o kilkadziesiąt nowych dokumentów i faktów uzupełnianych od XI 2018 roku